Alles moet tegenwoordig ‘duurzaam’. Fabrikanten claimen allerlei ‘duurzame’ producten, de overheid claimt ‘duurzaam’ beleid. Maar wat is nu eigenlijk duurzaam?

De officiële definitie zegt dat iets duurzaam is als het toekomstige generaties niet schaadt. Maar dat is in mijn ogen een te rekbare definitie. Wat als nog niet bewezen is dat iets schadelijk is (wel of niet giftig)? Of als het waarschijnlijk niet schadelijk is (kernafval opslaan) maar misschien toch schadelijk wordt?

Ik hanteer liever een andere definitie: ‘Een duurzame maatschappij is een maatschappij die eeuwig kan blijven bestaan’. Als je een eeuwig durende maatschappij wilt, dan houdt dat tenminste twee zaken in:

1. Ze mag geen grondstoffen verbruiken (opmaken) en
2. Ze mag geen afval overhouden dat niet is te verwerken.

Als de maatschappij afhankelijk is van bepaalde grondstoffen, dan stokt ze op het moment dat een grondstof op is. En als je maatschappij afval overhoudt dat ze niet kan verwerken, dan hoopt zich dat op en vervuilt / verkleint de leefomgeving. Dat kun je niet eeuwig blijven doen.

Kijk je door de bril van deze definitie naar onze maatschappij, dan is deze op geen manier duurzaam. Alles dat met olie, gas, kolen, kernenergie, accu’s, etc. etc. te maken heeft, kan je allemaal wegstrepen. Alles dat afval overhoudt (fossiele brandstoffen, kernenergie, chemische industrie, etc etc) heeft geen toekomst. Alle afval-verwerking waar fossiele brandstoffen voor nodig zijn (transport en processen) is niet duurzaam.

Auw, dat betekent nogal wat!

En hoe gaat een samenleving er dan uit zien? Wat kan er dan nog wel?

In de natuur is alles geregeld in kringlopen. De benodigde energie komt van de zon. Veel leven zet deze vorm van energie om in suikers (via fotosynthese) en door ‘eten en gegeten worden’ komt deze energie bij alle organismen terecht. Het afval van de een is het eten van de ander.

Een duurzame samenleving zal dus volledig gebaseerd moeten zijn op kringlopen. De mens weer terug in het ecosysteem. De maatschappij weer terug naar voor de industriële revolutie. Dat is de enige toekomst die we hebben. Mooier kan ik het niet maken.

Kringlopen hebben altijd een beperkte capaciteit. Vraag je meer van een kringloop dan deze kan leveren, dan teer je in op de capaciteit van de kringloop: de capaciteit van de kringloop gaat verder omlaag. Meer nemen dan de aarde kan opbrengen heet ‘overshoot‘, en leven in overshoot kent maar 1 uitkomst: een ‘harde reset’. We liggen hiervoor keurig op schema!

Er is een ontwerpmethode om ons naar deze nieuwe maatschappij te laten bewegen: ‘permacultuur‘. Het doel van permacultuur is om steeds meer kringlopen te sluiten, zodat we een fijn, zinvol leven leven in verbinding met elkaar en onze omgeving.

Onze uitdaging gaat zijn dat we alle niet-helpende structuren gaan loslaten (geldsysteem, fossiele brandstoffen, elektriciteit, hiërarchie, regulier onderwijs etc.) en weer gaan doen wat goed is voor elkaar en voor de aarde. Dat is alles… 🙂